सायबर स्टॉकिंग - डिजिटल युगातील धोकादायक छळ

 

सायबर स्टॉकिंग - डिजिटल युगातील धोकादायक छळ

सायबर स्टॉकिंग म्हणजे डिजिटल तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून एखाद्या व्यक्तीचा पाठलाग करणे, त्याला धमकावणे किंवा मानसिक त्रास देणे. इंटरनेटच्या वाढत्या वापरामुळे सायबर स्टॉकिंगची प्रकरणेही वाढत आहेत. हा लेख सायबर स्टॉकिंग म्हणजे काय, त्याचे प्रकार, लक्षणे, आणि त्यापासून बचाव करण्याचे उपाय यावर प्रकाश टाकतो.

सायबर स्टॉकिंग म्हणजे काय?

सायबर स्टॉकिंग म्हणजे ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म्स, सोशल मीडिया, ईमेल, किंवा मेसेजिंग अॅप्सचा वापर करून कोणत्या व्यक्तीवर सातत्याने लक्ष ठेवणे, त्याच्या हालचालींवर नियंत्रण ठेवणे, किंवा त्याला धमकावणे.

सायबर स्टॉकिंगचे प्रकार

1. सोशल मीडिया स्टॉकिंग

सायबर स्टॉकर सोशल मीडियावर एखाद्या व्यक्तीची प्रत्येक पोस्ट, फोटो, किंवा कमेंटवर सतत लक्ष ठेवतो आणि त्याचा चुकीचा उपयोग करू शकतो.

2. ईमेल स्टॉकिंग

एका व्यक्तीला वारंवार अनावश्यक किंवा धमकीपूर्ण ईमेल पाठवणे.

3. ट्रॅकिंग आणि मॉनिटरिंग

गुप्तपणे एखाद्याच्या लोकेशन किंवा ऑनलाइन अॅक्टिविटी ट्रॅक करणे.

4. फेक प्रोफाईल तयार करणे

एखाद्याच्या नावाने खोटे प्रोफाईल तयार करून त्याचा गैरवापर करणे.

5. बदनामी करणे

ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर बदनामीकारक मजकूर, फोटो, किंवा व्हिडिओ पसरवून व्यक्तीची प्रतिष्ठा खराब करणे.

सायबर स्टॉकिंगची लक्षणे

  1. सतत अनावश्यक किंवा धमकीपूर्ण मेसेजेस, ईमेल्स येणे.
  2. सोशल मीडियावर संशयास्पद लोकांचा सतत संपर्क होणे.
  3. वैयक्तिक माहिती ऑनलाइन लीक होणे.
  4. अनोळखी व्यक्तीकडून ऑनलाइन बदनामीकारक वर्तन होणे.

सायबर स्टॉकिंगपासून बचावाचे उपाय

1. गोपनीयता जपून ठेवा

सोशल मीडियावर वैयक्तिक माहिती जसे की पत्ता, फोन नंबर, किंवा ईमेल आयडी शेअर करू नका.

2. सुरक्षितता सेटिंग्ज सक्षम ठेवा

सोशल मीडिया अकाउंट्सवरील गोपनीयता सेटिंग्ज नेहमी अद्ययावत ठेवा.

3. अनोळखी व्यक्तींना ब्लॉक करा

संशयास्पद किंवा त्रासदायक वागणाऱ्या व्यक्तींना ब्लॉक करा.

4. फायरवॉल आणि अँटीव्हायरस वापरा

संगणक आणि मोबाइलच्या सुरक्षिततेसाठी फायरवॉल आणि अँटीव्हायरस सॉफ्टवेअरचा वापर करा.

5. कायदेशीर मदत घ्या

सायबर स्टॉकिंगची तक्रार सायबर क्राईम सेलकडे दाखल करा. भारतात आयटी अॅक्ट 2000 अंतर्गत सायबर स्टॉकिंगला शिक्षा आहे.

6. नियमितपणे पासवर्ड बदला

तुमच्या सर्व ऑनलाइन खात्यांचे पासवर्ड नियमितपणे बदला आणि ते सुरक्षित ठेवा.

सायबर स्टॉकिंगला कसे थांबवावे?

सायबर स्टॉकिंगचे बळी पडल्यास घाबरून न जाता खालील उपाय करा:

  1. संशयास्पद मेसेजेस आणि ईमेल्सचे स्क्रीनशॉट जतन करा.
  2. तुमच्या मित्रपरिवाराशी किंवा विश्वासार्ह व्यक्तींशी बोलून सल्ला घ्या.
  3. पोलिस किंवा सायबर क्राईम विभागाशी संपर्क साधा.

निष्कर्ष

सायबर स्टॉकिंग ही गंभीर समस्या आहे जी मानसिक आणि सामाजिक स्तरावर मोठा त्रास देऊ शकते. परंतु योग्य सावधगिरी बाळगल्यास आणि तांत्रिक तसेच कायदेशीर मदतीचा वापर केल्यास यावर नियंत्रण ठेवता येते. इंटरनेटचा जबाबदारीने आणि सुरक्षिततेने वापर करून सायबर स्टॉकिंगला रोखणे आपल्या हातात आहे.

श्री. डी. बी. सलगर

महत्वाची माहिती

ही माहिती कॉपीराइट केलेली आहे. कृपया या मजकुराची अनधिकृत कॉपी करू नका.

अधिक माहितीसाठी आमच्याशी संपर्क साधा.

कॉपी करण्यास परवानगी नाही!

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

आधार-सक्षम पेमेंट सिस्टम घोटाळा म्हणजे काय? What is Aadhaar-enabled Payment System Scam

Image
                               आधार-सक्षम पेमेंट सिस्टम घोटाळा म्हणजे काय? आधार-सक्षम पेमेंट सिस्टम घोटाळा म्हणजे काय? आधार-सक्षम पेमेंट सिस्टम (AEPS) घोटाळा हा एका विशिष्ट प्रकारचा सायबर फसवणुकीचा प्रकार आहे, जो आधार कार्डशी संबंधित बँक खात्यांवर आधारित असतो. AEPS हे आधार नंबरचा वापर करून बँकिंग व्यवहार करण्याची सुविधा देते, जसे की पैसे काढणे, जमा करणे किंवा बॅलन्स तपासणे. या सुविधेचा गैरवापर करून फसवणूक करणारे नागरिकांची आर्थिक फसवणूक करतात. AEPS घोटाळा कसा घडतो? आधार माहितीची चोरी : फसवणूक करणारे व्यक्तींची आधारशी संबंधित वैयक्तिक माहिती उदा. आधार क्रमांक, बँक खाते तपशील, किंवा बायोमेट्रिक डेटा चोरी करतात. फसवणुकीचा वापर : ही माहिती AEPS प्रणालीत अनधिकृतपणे वापरून बँक खात्यांमधून पैसे काढले जातात. फसवणुकीच्या साधनांचा वापर : फसवणूक करणारे नकली बायोमेट्रिक साधने, सॉफ्टवेअर किंवा तंत्रज्ञानाचा वापर करून व्यवहार करतात. आधार-सक्षम पेमेंट सिस्टम घोटाळ्याचे परिणाम आर्थिक नुकसान : बँक खातेधारकांचे पैसे चोरी होत...
Read more

यूनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI) आणि त्याच्या सुरक्षिततेचे महत्त्व

Image
  सायबर सुरक्षा: यूनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI) आणि त्याच्या सुरक्षिततेचे महत्त्व आजकाल, डिजिटल पेमेंट्सचे प्रमाण वाढत चालले आहे, आणि यामध्ये यूनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI) एक महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे. भारत सरकारच्या राष्ट्रीय पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) द्वारा विकसित केलेला UPI, ग्राहकांना त्वरित आणि सोप्या पद्धतीने पैसे पाठविणे आणि प्राप्त करणे यासाठी एक अत्यंत सोयीचा आणि सुरक्षित पर्याय आहे. UPI च्या मदतीने, आपण स्मार्टफोनच्या माध्यमातून 24x7 कुठूनही पैसे ट्रान्सफर करू शकतो. तथापि, जरी UPI हा एक अत्यंत उपयुक्त साधन असला तरी, त्याच्या वापरामुळे सायबर सुरक्षा धोके देखील निर्माण होऊ शकतात. यामुळे, याच्या सुरक्षित वापरासाठी योग्य सायबर सुरक्षा पद्धतींचा अवलंब करणे महत्त्वाचे आहे. यूनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI) काय आहे? UPI एक डिजिटल पेमेंट प्रणाली आहे जी बॅंका आणि वित्तीय संस्थांद्वारे वापरली जाते. याचा मुख्य उद्देश म्हणजे स्मार्टफोन वापरकर्त्यांना मोबाईलवरील एका अ‍ॅपद्वारे त्यांच्या बँक खात्यांमध्ये पैशांचा हस्तांतरण सहजपणे करण्यास मदत करणे. UPI च्या माध्यमातून, एकाच इंटिग...
Read more

ATM सुरक्षा - आपली सुरक्षा आपणच राखूया!

Image
  ATM सुरक्षा - आपली सुरक्षा आपणच राखूया! आजकाल, एटीएम कार्ड्स आणि बॅंकिंग प्रणालीच्या माध्यमातून आपले पैसे सहज आणि जलदपणे काढता येतात. परंतु, यामुळे आपल्याला एटीएम (एटीएम) संबंधित धोके आणि सुरक्षा मुद्द्यांवर अधिक जागरूक होणे आवश्यक आहे. एटीएम सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी काही महत्त्वाच्या टिप्स आणि उपायांचा विचार करणे गरजेचे आहे. चला तर पाहूया, ATM सुरक्षा कशी राखता येईल! 1. पिन आणि पासवर्डची गोपनीयता राखा आपल्या एटीएम पिन आणि बॅंकिंग पासवर्डची गोपनीयता अत्यंत महत्त्वाची आहे. आपल्या पिनचा वापर कोणत्याही परिस्थितीत दुसऱ्याला सांगू नका आणि इतर कोणत्याही व्यक्तीस तुमच्या कार्डबद्दल माहिती देऊ नका. 2. फसवणूक टाळण्यासाठी योग्य ठिकाणी वापर करा एटीएम वापरताना, नेहमी प्रतिष्ठित बॅंक शाखेच्या एटीएम मशीनचा वापर करा. सार्वजनिक ठिकाणी आणि अशा ठिकाणी, जिथे आपली गोपनीयता धोका होऊ शकते, त्या ठिकाणी एटीएम वापरणे टाळा. 3. कॅमेराची जागरूकता काही एटीएम मशीनमध्ये छायाचित्रण किंवा कॅमेरा असतो. याचा वापर करून चोर एटीएम कार्ड नंबर आणि पिन कोड मिळवू शकतात. एटीएम मशीन वापरतांना, मशीनच्या कॅमेराची जागरूकत...
Read more